صدای پای بهار با نوای تکم چی ها به گوش می رسد - بهترین وبلاگ

به گزارش بهترین وبلاگ، خبرنگاران/آذربایجان شرقی با فرا رسیدن بهار و عید نوروز، تکم گردانی نیز در در نقاط مختلف خطه آذربایجان به ویژه در روستاها اجرا می گردد و تکم چی ها با شعر و آواز مخصوص خود، نوید بهار و فرا رسیدن سال نو را می دهند و یادآور آیین کهن این مرز و بوم و بازتابی از فولکلور آن هستند.

آغاز فصل بهار و عید نوروز یکی از مهم ترین رخدادها برای ایرانیان است که قدمتی چندین هزارساله دارد و در میان هر خطه و اقوام ایرانیان، جشن های خاصی برای این ایام در نظر گرفته شده است.

آذربایجانی ها رسومات خاص و ویژه ای برای نوروز دارند که یکی از این آیین ها، تکم گردانی است.

تکم یا تکه، به معنی بز نر است. در آیین تکم گردانی، تکم را که یک مجسمه چوبی از بز نر است، بر روی یک صفحه گرد و یا چهار ضلعی چوبی قرار می دهند؛ تکم را اغلب از موی سیاه بز آذربایجان می پوشانند و بر روی آن پارچه قرمزی می کشند و این عروسک را با لوازمی مانند زنگوله تزئین می نمایند؛ این عروسک بگونه ای ساخته شده است که بر روی صفحه به صورت عمودی حرکت می نماید و در کنار تکم نیز از آینه که نماد روشنی است، استفاده می گردد.

فردی که این عروسک جالب را به حرکت در آورده و آیین تکم گردانی را اجرا می نماید، تکم گردان می گویند؛ تکم گردان یا تکم چی، در آستانه عید نوروز، به محله ها و خیابان ها می رود و بشارت آغاز فصل بهار را می دهد و با خواندن شعر و آوازهای مخصوص و حرکت تکم، به نوروز خوانی می پردازد.

تکم چی با چرخاندن عروسک بز نر، بهار خوانی می نماید و به استقبال فصل بهار می رود بعلاوه تماشاچیان نیز در ازای اجرای تکم چی، به او هدایایی اهدا می نمایند.

هر تکم چی یک توبره کش یا به اصطلاح آذری یک توربا چکن به همراه دارد که هنگام اجرا و آواز خوانی، انعام و هدایای مردمی را در آن قرار می دهد اما تکم گردانی با خواندن هر نوع شعر و آوازی امکان پذیر نیست و اشعار مخصوص خود را دارد.

اشعار تکم گردانی

اشعار تکم گردانان و تکم چی ها دارای مضامین مختلفی دارد و تنوع در آنها باعث می گردد تا اجرای تکم چی ها پس از گذشت سالیان طولانی، باز هم نو و غیر تکراری باشد؛ جالب است که تمامی اشعار تکم گردانی به زبان آذری است و تنها بیت فارسی این آیین، این بیت است:

باهار آمد، باهار آمد، خوش آمد علی با ذوالفقار آمد، خوش آمد

این اشعار گاهی دارای مضامین عدالت طلبانه هستند و گاهی محتوای اعتقادی دارند. بعضی از اشعار نیز برای دریافت انعام سروده شده اند؛ برای نمونه به این شعر می توان اشاره نمود:

امیرالمؤمنین تخته چیخاجاق

یزیدین بوینونا نوخدا ووراجاق

شیرین شربت سو یرینه آخاجاق

سیزین بو تازه بایرامیز موبارک

و یا این شعر:

تکم، تکم ناز ایلر

چوبانا آواز ائیلر

یغار قویون قوزونو

بایراما پشواز ائیلر

در تکم گردانی ابیاتی را که نشان دهنده آغاز سال نو و عید باشند نیز خوانده می.گردد:

بیزیم یرده یومورتانی یویاللار

سونرا دونوپ یددی رنگه بویاللار

یددی سینده تحویل اوسته قویاللار

سیزین بو تازه بایرامیز موبارک

آییز، ایلیز، هفتز گونوز موبارک

تکم گردانی یک آیین ویژه است که به خطه آذربایجان اختصاص دارد و اغلب در اردبیل، مشکین شهر و اهر برگزار می گردد هر ساله با فرا رسیدن عید نوروز و فصل بهار، تکم چی ها نیز از راه می رسند. تکم گردانی یک آیین موروثی است که از پدر به پسر می رسد.

به گزارش بهترین وبلاگ، آیین تکم گردانی همه ساله، اول بهار و پس از تحویل سال در بسیاری از منطقه ها آذربایجان شرقی اجرا می گردد که امروزه با تغییر شیوه و روش زندگی مردم اندکی به فراموشی سپرده شده و کمرنگ تر شده است.